“दिवाळीची खुसखुशीत Sev-शेव : कुरकुरीत चवीचं गुपित काय?”

Sev-शेव हे भारतातील एक लोकप्रिय स्नॅक्स साठी खाल्ला जाणारा पदार्थ आहे. शेव ही हरभरा डाळीच्या पिठापासून बनवली जाते. व तेलात तळली जाते. दिवाळीच्या पदार्थात घरोघरी बनवला जाणार एक खमंग पदार्थ आहे. शेव ही अनेक पदार्थात वापरले जाते. जसे भेळपुरी, शेवपुरी या पदार्थांमध्ये शेव घातली जाते. तसेच शेव आपल्या संपूर्ण देशभरात लोकप्रिय आहे. शेव वेगवेगळ्या पदार्थापासून बनवले जाते. त्यात मुख्यत्वे करून चना डाळीचे पीठ वापरले जाते. चना डाळीच्या पिठाचे Sev-शेव खमंग लागते. महाराष्ट्रात शेव दिवाळीच्या फराळातील सर्वांचा आवडता पदार्थ आहे. दिवाळीत चिवडा,अनारसा, शंकरपाळी या पदार्थात शेव आवर्जून केली जाते. Sev-शेव हरभरा डाळीच्या पिठापासून बनवली जाते.

थोडे Sev-शेव विषयी.

डाळीच्या पिठात ओवा, जिरे, मीठ घालून एका विशिष्ट साच्यातून काढले काढून तळला जाणारा एक दिवाळीतील खमंग पदार्थ म्हणजे शेव. शेव हे भारतातील एक लोकप्रिय स्नॅक्स साठी खाल्ला जाणारा पदार्थ आहे. शेव ही हरभरा डाळीच्या पिठापासून बनवली जाते. व तेलात तळली जाते. दिवाळीच्या पदार्थात घरोघरी बनवला जाणार एक खमंग पदार्थ आहे. शेव ही अनेक पदार्थात वापरले जाते. जसे भेळपुरी, शेवपुरी या पदार्थांमध्ये शेव घातली जाते. तसेच शेव आपल्या संपूर्ण देशभरात लोकप्रिय आहे. शेव वेगवेगळ्या पदार्थापासून बनवले जाते. त्यात मुख्यत्वे करून चना डाळीचे पीठ वापरले जाते. चना डाळीच्या पिठाचे शेव खमंग लागते. महाराष्ट्रात शेव दिवाळीच्या फराळातील सर्वांचा आवडता पदार्थ आहे. दिवाळी चिवडा, अनारसा, शंकरपाळी या पदार्थात शेव आवर्जून केली जाते. शेव हरभरा डाळीच्या पिठापासून तसेच मूग डाळीच्या पिठापासून बनवली जाते व गरम तेलात कुरकुरीत तळली जाते. शेव अनेक पदार्थात मिक्स करता येते जसे चिवडा, फरसाण तसेच अनेक प्रकारचे चाट शेव टाकून खाल्ले जातात. जसे भेळपुरी, दहीपुरी, शेवपुरी. तसेच आपल्या घरात नेहमी केले जाणारे पोहे तर शेव शिवाय अपूर्णच वाटतात. म्हणजेच शेव पदार्थाचा स्वाद वाढवते. काही ठिकाणी शेव मध्ये कांदा बारीक चिरून घातला जातो त्यावर कोथिंबीर व लिंबू पिळून खाल्ले जाते. तसेच गुजराती ढोकळा हा सुद्धा शेव शिवाय अपूर्णच वाटतो. एकूण काय तर शेव ही अनेक पदार्थांची लज्जत वाढवणारा पदार्थ आहे. दिवाळीच्या गोड गोड फराळ खाऊन कंटाळा आल्यावर एक घास शेव सुद्धा मनाला तृप्त करते. शेव ही अनेक प्रकारे केली जाते जसे की बारीक शेव, जाड शेव, भावनगरी शेव, तिखट शेव, अशा अनेक प्रकारात शेव बनवली जाते. हल्ली दिवाळीत च नाहीतर वर्षभर बाजारात शेव उपलब्ध असते. त्यात नेहमीच्या शेव सोबत अनेक प्रकारच्या शेव मिळतात. त्यात नेहमीच्या शेव सोबत अनेक प्रकारच्या शेव मिळतात त्यात नायलॉन शेव, रतलामी शेव, पालक शेव, राजगिरा शेव अशा अनेक प्रकारच्या शेव मिळतात.

Sev-शेव कशी बनवतात.

Sev-शेव बनवताना प्रथम हरभरा डाळ स्वच्छ करून दळून आणावी. नंतर दळून आणलेले पीठ चाळणीने चाळून घ्यावे. हरबऱ्याच्या डाळीत भरपुर प्रमाणात प्रथिने असतात. हरबरा हा स्नायू बळकट बनवतो व शरीराला मजबुत बनवुन शरीराचा बांधेसूद बनवतो. हरबरा डाळी त लोहा चे प्रमाण ही भरपूर असते. त्यामुळे आपल्या शरीरातील हिमोग्लबीन योग्य प्रमाणात रहाते. चाळल्यानंतर आपल्या प्रमाणानुसार लागेल तसेच पीठ परातीत घ्यावे. त्यात हळद ,चटणी ,चवीनुसार मीठ व त्यात कडकडीत तेलाचे मोहन घालावे .नंतर ओवा, जिरे बारीक करून घालावेत. शेव कुरकुरीत येण्यासाठी त्यात थोडे तांदळाचे पीठ घालावे. तांदळाच्या पिठामुळे शेव छान कुरकुरीत होते.नंतर त्या पिठात कडकडीत तेलाचे मोहन घालावे व नंतर पाणी घालून पीठ मळून घ्यावे. शेव बनवतांना बेकिंग सोडा घातला जातो पण त्यामूळेशेव जास्त प्रमाणात तेल शोषून घेते.म्हणुन आपण बेकिंग सोडा न घालता शेव बनवणार आहोत. पीठ भिजवून झाल्यावर एका कढईत तेल गरम करून घ्यावे व शेव काढण्याच्या साचा म्हणजेच सोऱ्याच्या साह्याने शेव काढावी व मध्यम आचेवर तळून घ्यावी .चला तर बघूया कशी करायची कुरकुरीत खमंग शेव.

साहित्य.

• हरभरा डाळीचे पीठ दोन वाट्या.

• तांदळाचे पीठ पाव वाटी.

• ओवा एक चमचा.

• जिरे एक चमचा.

• मीठ चवीनुसार.

• मोहन घालण्यासाठी चार ते पाच चमचे तेल.

• तळण्यासाठी तेल.

• हळद अर्धा चमचा.

• पाव चमचा हिंग.

• लाल तिखट एक चमचा किंवा आपल्या आवडीनुसार घालू शकता.

कृती.

• Sev-शेव बनवण्यासाठी हरभरा डाळीचे पीठ प्रथम बारीक चाळणी चाळून घ्यावे म्हणजे एक सारखे होईल चाळून घेतलेल्या पिठाचा पदार्थ हलका होतो.

• आता पीठ मोजून एका परातीत घ्यावे व त्यात चवीनुसार मीठ, ओव, जिरे, मिक्सरमधून बारीक फिरवून घ्यावे व त्या पिठात घालून मिक्स करावे. जाड शेव करायची असल्यास ओवा व जिरे अख्खे च घातले तरी चालेल. ओवा, जिरे शेव काढण्याच्या चकतीत अडकणार नाही याची काळजी घ्यावी.

• आता त्या पिठात हळद, चटणी व मीठ घालून मिक्स करावे व मिक्सर मधून तयार केलेली जिऱ्याची व ओव्याची पुड ही घालावी.

• आता एका छोट्या कढईत चार ते पाच चमचे तेल कडकडीत गरम करून घ्यावे व त्या पिठात घालावे. याला मोहन देणे असे म्हणतात.

• आता संपूर्ण पिठाला तेल छान चोळून घ्यावे. नंतर पाण्याच्या साह्याने पीठ मळावे पीठ अगदी घट्ट भिजवू नये थोडे सैलसर ठेवावे. सैल सर पिठाची शेव सुद्धा छान होते. घट्ट पीठ सोऱ्या तून काढायला जास्त त्रासदायक ठरते.

• आता पिठाला एकदा तेलाचा हात लावून छान एकजीव करून घ्या.

• आता एका कढईत तेल गरम करण्यासाठी ठेवा. तेल मध्यम आचेवरच गरम करावे . तेलात थोडे पीठ टा कावे पीठ जर लगेच वर आले तर तेल तापले असे समजावे.

• शेव तळताना गरम तेलातच टाकावी शेव टाकल्यानंतर गॅस मंद करावा.

• आता शेव काढण्यासाठी सेवेचा साचा म्हणजेच सोऱ्याला आतल्या बाजूने तेल लावून घ्या व आपल्याला हवी ती बारीक किंवा जाड सेवेची चकती लावून घ्या.

• आता सोऱ्यात पीठ व्यवस्थित भरून घ्या. सोऱ्यात पीठ भरताना मध्ये हवा राहणार नाही याकडे लक्ष द्यावे. मध्ये हवा किंवा पोकळपणा राहिल्यास शेव एक सारखे पडत नाही . सेवेचे तुकडे होतात.

• आता कढईतील गरम तेलात सोऱ्या फिरवून हळुवारपणे शेव काढून घ्या. शेव करताना एकच गोलाकार आकारात वेटोळे घ्यावे म्हणजे शेव व्यवस्थित तळली जाते.

• आता गॅस मंद आचेवर ठेवावा व दोन्ही बाजूने छान कुरकुरीत तळून घ्यावे. शेव टाकल्यावर लगेच तिला उलटवण्याचा प्रयत्न करू नये. दहा ते पंधरा एखाद्या सेकंदांनी शेव उलटवून दुसऱ्या बाजूने छान खमंग तळून घ्यावी.

• Sev-शेव मंद आचेवरच तळावी म्हणजे छान कुरकुरीत होते. शेवेचा साचा बारीक असल्यास शेव सात ते आठ सेकंदात उलटवून घ्यावी. जाड असेल तर थोडा अजून थोडा वेळ थांबू शकतो.

• शिव तळून झाल्यानंतर ती पूर्ण थंड झाल्यावरच डब्यात हवाबंद डब्यात भरून ठेवा ठेवावी व शेव भरण्याआधी थंड झाल्यानंतरच तिचे तुकडे करावे.

• शेव हवा बंद डब्यात भरल्यामुळे ते जास्त काळ कुरकुरीत राहते.

टिप्स.

• Sev-शेव बनवण्यासाठी हरभरा डाळ किंवा मूग डाळ गिरणीतून दळून आणावी जुन्या पिठाचे शेव चांगली होत नाही. तसेच ताजेपीठ असेल तर पिठात मोहन घालण्याची गरज पडत नाही.

• शेव जर बारीक साच्यातून काढायची असेल म्हणजे जर बारीक शेव करायची असेल तर जिर व ओवा मिक्सरमध्ये बारीक फिरवून घ्यावे. म्हणजे साच्यात अडकत नाही व शेव सुरळीत पणे काढली जाते.

• शेव मंद आचेवरच तळावी परंतु शेव टाकताना तेल मात्र गरम झालेले असावे.

• Sev-शेव करताना जर लसणाची शेव करायची असेल तर लसूण, तिखट, जिरे ,ओवा एकत्र मिक्सरमधून पाणी घालून बारीक पेस्ट करून घ्यावी व पिठात टाकताना चाळणीने चाळून चोथा काढून घ्यावा म्हणजे शेव छान काढता येते व चवही छान लागते.

• शेव काढून झाल्यावर एका पेपरवर निथळत ठेवावे तेल निथळल्यानंतर म्हणजे तेल जास्तीचे तेल निघून जाईल शेव तेलकट होणार नाही.

• जाड शेव करताना तळायला थोडा जास्त वेळ लागतो व बारीक Sev-शेव तळताना थोडी काळजी घ्यावी लागते गरम तेलात बारीक Sev-शेव पटकन लाल होते म्हणून मंद आचेवर तळावे.

• शेव करताना शेव करण्यासाठी पीठ एकदम भिजवून ठेवू नये पीठ भिजवल्यानंतर लगेचच शेव करावी.

• प्रमाणापेक्षा जास्त सैल असलेल्या पिठाची शेव करताना गुठळ्या पडतात असे झाल्यास त्यात थोडे पीठ मिसळून पीठ थोडे घट्ट करून घ्यावे .

• भारतातील प्रत्येक राज्यात आपापल्या खाद्यसंहार संस्कृतीच्या

• हरभरा डाळीचे पीठ हे प्रतिमांसाठी एक चांगला आहार आहे तसेच हरभरा डाळीच्या पिठात भरपूर प्रमाणात फायबर असतात जे पचनास मदत करतात व भरपूर वेळ पोट भरून ठेवण्यासाठी मदत करतात तसेच करण्याचे पिठात खनिजे म्हणजेच लोह मॅग्नेशियम फॉस्फरस यासारखे खनिजे भरपूर प्रमाणात असतात.

• मिसळपाव हा एक महाराष्ट्रीयन पदार्थ आहे व मिसळ पाव हा शेव फरसाण यासारख्या पदार्थांसोबतच खाल्ला जातो, तसेच उपमा हा आपला महाराष्ट्रीयन लोकांचा आवडता नाश्ता परंतु बहुतेक वेळा स्वाद येण्यासाठी त्यावर शेव टाकले जाते.

FAQs.

प्रश्न १ :- Sev-शेव ही कोणत्या पिठापासून बनवली जाते ?

उत्तर :- शेव बनवण्यासाठी मुख्यत्वे करून हरभरा डाळीचे पीठ मुगाच्या डाळीचे पीठ वापरले जाते.

प्रश्न २:- Sev-शेव बनवण्याचा साचा नसेल तर शेव कशी करावी ?

उत्तर :- शेव बनवण्याचा साचा नसेल तर काही हरकत नाही आपण आपल्या नेहमीचा तळणीचा गोल झाला घेऊन हळूहळू त्याच्याने शेव पाडू शकतो मोठा आकाराचा असल्यास उत्तम किंवा एखाद्या प्लास्टिक पिशवीला आपल्या प्रमाणात छोटे छिद्र करून त्याच्यानेही शेव पाळता येईल थोडा वेळ लागेल परंतु शेव उत्तम होऊ शकते.